تشنج در نوزادان در حقیقت  یک سری اختلالات مغزی است که باعث به وجود آمدن علائمی از جمله حرکات غیرارادی می شود، این تشنج ها می توانند خطرات بالقوه زیادی برای نوزاد باشند به شکلی که فعالیتهای آتی و رشد کودک را تحت تاثیر قرار می دهند و این مسئله به یکی از نگرانی های مادران مبدل شده است، به همین علت کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب در درمان صرع و تشنج تصمیم گرفت تا در این مقاله به موضوع تشنج در نوزادان ، علائم و درمان آن بپردازد.

چه موقع تشنج ایجاد می شود

تشنج زمانی ایجاد می شود که یک سری فعالیت های غیر طبیعی الکتریکال در مغز بیافتد این فعالیتها به طور موقت موجب اختلال در سیگنالهای الکتریکی مغزی می شوند و به گفته پروفسور آدام هارتمن عضو مرکز کودکان جان هاپکینز در بالتیمور “تشنج واقع یک سری اتصال کوتاه کوتاه در مغز است.”

صرع یکی از معمولترین دلایل تشنج است، ولیکن خیلی چیزهای دیگر از قبیل ضربه ها، اختلالات مغزی و برهم زدن تعادل شیمیایی مغز نیز می تواند باعث ایجاد تشنج شود، در اغلب موارد پزشک هم نمی تواند دلیلی برای تشنج پیدا کند.

زمانی که فردی دچار تشنج می شود تصور همگانی این است که فرد دچار حرکات غیرعادی از قبیل تکان خوردن دست و پا و یا بدن و از دست دادن آگاهی می شود ولی این علائم در نوزادان در شکل دیگری ظهور می کند، در واقع تشنج در نوزادان ممکن است به گونه ای اتفاق بیافتد که شما متوجه نشوید چیزی درست نبوده است، علائم تشنج در نوزادان به شکل های زیر می تواند ظهور کند.

تشنج در انواع مختلف طبقه بندی می شود، نوع این تشنج ها بسته به قسمتی که مغز آسیب دیده و نیز سطح آسیبی که وارد می کند طبقه بندی می شود، دو دسته اصلی تشنج مطرح می شود

انواع تشنج در نوزادان و علائم آن

تشنج فیبریل

یکی از شایعترین تشنج هایی که در نوزادان می توند اتفاق بیافتد به نام تشنج فیبریل و یا تشنج بعد از تب معروف است، در این نوع تشنج که خوشبختانه درمان پذیر بوده و مشکل چندانی برای نوزاد به وجود نمی آورد، ممکن است در اثر تب مثلا تب در اثر تزریق واکسن اتفاق بیافتد، بین سه تا چهار درصد کودکان دچار این تشج می شوند که به طور معمول در تب بالای ۳۹ درجه سانتی گراد اتفاق می افتد.

تشنج فوکال ساده

در این نوع تشنج نوزاد ممکن است دچار حالتهای تعریق، تب، استفراغ، اسپاسم عضلانی و یا سفت شدگی در یک گروه عضلات مانند انگشتان دست، بازوها و یا پاها شود، ممکن است شاهد از خواب پریدن نوزاد، مکیدن لب ها و یا باز شدن لبها از یکدیگر ، گریه و فریاد نوزاد باشید، رنگ پریده و همچنین حالت گیجی (آگاهی ندارد) از جمله این علائم است، در این نوع تشنج لوب پس سری دچار اختلال  شده است.

تشنج فوکال پیچیده

وقتی تشنج در قسمتی از مغز اتفاق می افتد که کنترل احساسات و حافظه را به عهده دارد که به آن لوب تمپورال و یا گیجگاهی گفته می شود کودک با علائم تشنج در این نوع مواجه می شود، او ممکن است حواس خود را از دست بدهد، در چنین شرایطی او با اینکه بیدار است رفتارهای غیرمعمول دارد، مثلا گریه، خنده، گزیدن لبو یا فریاد زدن؛ ممکن است کودکتان پس از تمام شدن تشنج خسته و یا خواب آلوده باشد، به این حالتها فاز پوستیکتال گفته می شود.

تشنج عمومی

تشنج عمومی زمانی اتفاق می افتد که هر دو طرف مغز درگیر اختلال باشند، کودک حالت آگاهی خود را از دست می دهد و پس از تشنج خسته است، انواعی از این نوع تشنج عبارتند از

تشنج غائب

در این نوع تشنج ناگهان کودک به حالت خیره باقی می ماند و دچار کاهش هوشیاری می شود، حالتهایی مانند چشمک زدن و یا جویدن نیز ممکن است اتفاق بیافتد و این حالتها معمولا بیشتر از سی ثانیه نیست و پس از آن کودک به خاطر نخواهد داشت که چه اتفاقی افتاده است و احتمال اینکه چند بار در روز اتفاق بیافتد هست، به طور معمول این نوع تشنج در نوزادان نیست و بین ۴ تا ۱۲ سال نی است که معمولا درگیر آن می شوند.

تشنج اتونیک

ای نوع تشنج به نام تنج اتونیک و یا تشنج افتادن نیز معروف است که در آن به طور ناگهانی قدرت عضله از دست می رود و اگر کودک در حال ایستاده باشد ناگهان نقش بر زمین شود و یا به طور ناگهانی عضلات گردن او پائین بیافتد و در زمان تشنج بدن لمس است.

تشنج تونیک جنرال

این نوع تشنج که به نام تشنج گرندمال نیز معروف است دقیقا همان تصوری است که عموم از تشنج دارند، لرزش، انقباض عضلات و تکانهای دست و پا؛

این تشنج در ۵ مرحله اتفاق می افتد، مرحله اول انقباض عضلات دست و پا که به حالت جمع شده در می آیند، سپس مرحله کششی که در این حالت دست و پا به شکل کشیده و صاف در می آیند و همزمان لرزش اندامها اتفاق می افتد، پس از این بیمار دچار لرزش شده و اندام ها شروع به لرزیدن می کنند، دوره کلونی به معنی انقباض و آرام شدن اندامها مرحله بعدی این نوع تشنج است، (این تشنج در نوزادان نیز رخ می دهد ) در انتها فرد وارد فاز پس از تشنج می شود و فرد ممکن است دچار احساساتی از قبیل سردرد، بدن درد و یا خستگی باشد.

تشنج میوکلینیک در نوزادان

این نوع تشنج در نوزادان به صورت پرش اندامها اتفاق می افتد و به شکل ناگهانی ماهیچه ها دچار پرش می شوند که ممکن است چند بار در روز اتفاق بیافتد.

چه عواملی و عللی باعث تشنج در نوزادان و کودکان می شود

تشنج می تواند بر اثر یکی از موارد زیر اتفاق بیافتد

• عدم تعادل شیمیایی پیام رسان عصبی (نوروترنسمیتر)
• تومور مغزی
• سکته مغزی
• آسیب مغزی از بیماری ها و یا ضربه

همچنین ترکیبی از این موارد نیز می تواند باعث وقوع تشنج شود ولیکن در بسیاری موارد علت تشنج قابل تشخیص نیست.

نوبت دهی اینترنتی دکتر مجید کیهانی فرد