دلیل غرق شدن در دریای خزر چیست؟

شنا در دریا هرگز مشابه شنا در استخر نیست

علت غرق شدن در دریای خزر

هر ساله شاهدیم که صدها نفر از هموطنانی که برای گذراندن تعطیلات تابستان و اندکی تفریح به دریا می روند، به یکی از بدترین اشکال مرگ که همان غرق شدگی است، گرفتار شده، خاطره ای تلخ نیز در ذهن و جان بازماندگان بر جای می گذارند. با وجودی که در سال های اخیر دلیل اصلی مرگ شناگران دریای خزر به خوبی شناخته شده است، لیکن اطلاع رسانی کافی در این زمینه صورت نگرفته و متأسفانه هر سال در فصل گرما، همان وقایع اسفناک سال قبل تکرار می شوند. خواندن چند خط زیر می تواند برای شما و عزیزان تان اهمیت حیاتی داشته باشد. لذا اندکی برای آن وقت بگذارید.

شنا در دریا هرگز مشابه شنا در استخر نیست و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زیاد، باید ویژگی های آب دریا را نیز شناخت. آب شور دریا در صورت برخورد با چشم، سوزش چشمی دردناکی ایجاد می کند و تمرکز شناگر را کاملاً از بین برده و او را در یافتن مسیر ساحل ناتوان می‌کند. در صورت ورود آب دریا به نای و ریه فرد، سرفه های شدیدی ایجاد می‌شود که عملاً شنا کردن را غیرممکن ساخته و شناگر کاملاً مستأصل می شود. ضربات امواج دریا، فرد را با خود به این سو و آن سو برده، تمام توان و انرژی وی را مستهلک می کنند.

گل آلود بودن آب های ساحلی دریای خزر موجب می شود که حتی با عینک شنا هم نتوان در زیر آب چیز زیادی مشاهده کرد و مثلاً ناحیه کم عمق را از عمیق تشخیص داده یا فرد در حال غرق شدن را در زیر آب یافت. فردی که در چنین شرایطی به دام افتد، بسیار دشوار بتواند خود را از مهلکه نجات دهد. ضمناً مطابق یک اصل، برای شنای افراد بالغ در آبهای دریایی با عمق بیش از یک و نیم متر، نه تنها آنها باید فنون شنا را به خوبی بدانند بلکه لازم است به توان فیزیکی و استقامات بدنی بالای خود نیز اطمینان داشته باشند. حتی با وجود مهارت بالا و توان بدنی فوق‌العاده، هنوز هم دریا جای امنی برای شنا نیست، چراکه:

جریان های ساحلی از عمده دلایل مرگ شناگران حرفه ای می باشند

امواج دریا با حرکت به سمت ساحل همواره حجم زیادی از آب را به طرف خشکی منتقل می کنند. این حجم وسیع از آب می‌باید دوباره به داخل دریا برگردد و برای این منظور در نقاطی از ساحل، به صورت تقریباً غیر قابل پیش بینی، درون آب دریا آب راهه هایی به طرف دریا ایجاد می شود که در آن آب با سرعت زیادی بر خلاف جهت امواج (یعنی از سمت ساحل به سمت دریا) جریان می یابد. این جریان ها کاملاً از امواج آب متفاوت بوده و به آنها جریان های ساحلی، جریان های شکافنده (Rip Currents)، یا جریان های مرگبار گفته می شود که در بسیاری نقاط جهان و بویژه در سواحل دریای خزر، تلفات جانی بسیاری را به بار می آورند.

جریان های ساحلی از عمده دلایل مرگ شناگران حرفه ای می باشند

جریان شکافنده از بالا شبیه یک بادبزن دستی است که دسته آن به سمت ساحل، و دهانه آن به سمت دریا می باشد. دسته این بادبزن بیشترین قدرت را دارد و صرف نظر از اینکه شناگر چقدر شنا بلد است یا چقدر توان جسمی دارد، عملاً برگشت وی به سمت ساحل را غیر ممکن ساخته، او را سریعاً با خود به داخل دریا می کشاند.

برای درک بهتری از قدرت این جریان باید گفت که سرعت این جریان معمولاً از رکورد سرعت شنای المپیک نیز بالاتر است؛ بدین معنی که حتی بهترین قهرمان شنای المپیک نیز نمی تواند بر خلاف آن شنا کرده و به طرف ساحل برگردد. عرض جریان شکافنده بین ۳ تا بیش از ۶۰ متر، و طول آن به داخل دریا بسیار متفاوت است (گاهی فقط در ناحیۀ شکسته شدن امواج یا همان محلی که موج فرو ریخته و کف سفید رنگ تشکیل می دهد بوده، گاهی نیز تا ده‌ها متر به داخل دریا کشیده می شود).

علائم جریان شکافنده

تشخیص زمان تشکیل جریان شکافنده برای افراد عادی دشوار است. در بسیاری موارد دیده شده که افراد بسیاری در دریا مشغول شنا کردن بوده، همه چیز عادی و خوشایند به نظر می رسد، اما در همین بین یک نفر در میان جریان شکافنده به سادگی و بی سر و صدا غرق می شود. لذا جریان شکافنده الزاماً مختص دریاهای طوفانی و مناطق پرخطر نیست.

مواقعی که دریا موّاج است، احتمال تشکیل جریان های شکافنده بسیار زیاد است. لذا در این شرایط نباید وارد آب دریا شد و بهترین کار این است که شنا را به زمانی دیگر موکول کرد و از زیبایی های ساحل لذت برد. توجه داشته باشید که جریان های شکافنده در تمام دریاها، دریاچه ها و اقیانوس ها می توانند رخ دهند. برخی نشانه های قابل رؤیت جریان های شکافنده عبارتند از:

1- آب در محل جریان شکافنده آرام و بدون موج است.

2- رنگ آب در محل جریان شکافنده با بقیه نقاط تفاوت دارد (شکل های بالا).

3- خطی از آب کف آلود، خزه یا زباله در محل جریان شکافنده به سمت دریا حرکت می کنند.

4- امواجی که به سمت ساحل می آیند، در محل جریان شکافنده دچار شکست می شوند.

5- در بسیاری از نقاط در سواحل گیلان و مازندران ساحل ماسه ای است. در ساحل ماسه ای علایمی شبیه اشکال هلالی وجود دارد. نوک هلال جایی است که جریان شکافنده تشکیل می شود.

روش فرار از جریان شکافنده

چنانچه درون یک جریان شکافنده گرفتار شدید، نخست آرامش خود را حفظ کنید. دوم اینکه هرگز، هرگز و هرگز بر خلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید. این اقدام مرگبار منجر به خسته شدن کامل شناگر شده و شناگر از رمق افتاده به راحتی غرق خواهد شد. در عوض خود را بر روی آب نگاه دارید؛ اکنون دو گزینه پیش روی شماست:

1- اگر توان بدنی بالایی برای شنا دارید

الف- به صورت موازی با ساحل حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید (شکل زیر را ببینید).

ب- یا اینکه برای خروج از جریان شکافنده، موازی با ساحل در عمق آب شنا کنید. در اعماق زیرین آب، جریان شکافنده قدرت کمتری دارد. لذا می توان به این طریق از مسیر جریان فرار کرده، آنگاه از آب عمیق به آرامی و به صورت مورب به سطح بازگشت و به صورت مورب به ساحل برگشت. دقت کنید که این روش نیازمند توانایی حبس نسبتاً طولانی تنفس می باشد.

اگر درون یک جریان شکافنده گرفتار شدید، هرگز بر خلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید

2- اگر توان بدنی معمولی دارید

هم جهت با جریان به سمت دریا حرکت کنید. معمولاً جریان پس از طی چندین متر تا چند ده متر، قدرت خود را از دست می دهد. در اینجا می توانید با صورت موازی با ساحل از جریان فرار کرده و پس از طی چندین متر و دور شدن از جریان، ابتدا نفس بگیرید، سپس تقاضای کمک کنید و بعد به صورت مورب به سمت ساحل برگردید. لازم به ذکر است که معمولاً دریا در خارج ناحیه شکست امواج آرامتر است.

ناحیه شکست امواج، ناحیه ای است که موج در آنجا فرو ریخته و به رنگ کف سفید دیده می شود، و این ناحیه برای شناکردن مناسب نیست. بنابراین شناگری که بتواند خود را در در خارج ناحیه شکست امواج روی سطح آب نگاه دارد، از جریان شکافنده در امان خواهد بود (البته به طور کلی فاصله گرفتن زیاد از ساحل برای بیشتر شناگران به هیچ وجه قابل توصیه نیست).

ناحیه شکست امواج، ناحیه ای است که موج در آنجا فرو ریخته و به رنگ کف سفید دیده می شود

در هر دو دسته افراد با توان بدنی بالا و با توان بدنی معمولی

اگر تشخیص دادید که کمکی به شما نخواهد رسید و باید با توان خود به طرف ساحل برگردید، همراه با امواج خود را به ساحل برسانید. هنگامی که امواج بزرگ به سمت شما می آیند، چند ثانیه نفس بگیرید و حدود یک متر زیر آب بروید تا از ضربه موج در امان بمانید. توجه داشته باشید که ممکن است دوباره درون جریان شکافنده دیگری گرفتار شوید. در این هنگام نیز شک نکرده و اجباراً همراه آن به سوی دریا برگردید، ولی مجدداً بر طبق اصول پیش گفته به سمت ساحل بازگشت کنید.

چند توصیه مهم

1- جریان شکافنده معمولاً بسیار قوی بوده و به راحتی می تواند حتی جان شناگران بسیار ماهر را به خطر اندازد. اگر شما یا عزیزانتان هنوز شنا در دریا را کاملِ کامل فرا نگرفته اید، اگر به توان بدنی خود برای شنا کردن در دریای مواج و فنون شناور نگه داشتن خود بر روی موج اطمینان ندارید، بهترین کار این است که در دریا شنا نکنید. یا لااقل در همان لبۀ دریا از خنکی آب لذت ببرید، و دچار دردسرهای فوق و مصیبت های جبران ناپذیر نگردید.

جریان شکافنده معمولاً بسیار قوی بوده و به راحتی می تواند جان شناگران ماهر را به خطر اندازد

2- در بستر آب سواحل دریای خزر (به ویژه از آستارا تا نکا) پشته های ماسه ای وجود دارد که با ایستادن بر روی آنها چنین تصور می شود که در ناحیه کم عمقی حضور داریم. ولی با فقط اندکی جابه جایی، عمق آب شدیداً افزایش می یابد؛ ضمناً پشته های ماسه ای ناپایدار بوده و گاهی زیر پای فرد فرو ریخته و او را در عمق زیاد آب گرفتار می کنند.

در برخی مناطق نیز عمق آب به صورت ناگهانی زیاد می‌شود. این حالت مشابه این است که بر روی لبۀ کوهی حرکت کنید که با یک قدم به جلو، زیر پایتان درّه ای پدیدار شود. فردی که شنا بلد نباشد، دیگر نمی تواند به عقب برگردد و به همین راحتی جان خود را از دست می دهد.

3- بالا آمدن آب دریای خزر در چند سال اخیر موجب شده که بسیاری از ساختمان ها و تأسیسات ساحلی و چاه های آب و فاضلاب آنها، در زیر آب ساحل مدفون شوند. در سواحلی که پاکسازی صورت نگرفته، شناگر در هنگام شیرجه ممکن است با اشیاء چوبی و فلزی و سنگی به جای مانده از این ساختمان ها برخورد کند. ضمناً چاه های آب و فاضلاب می توانند شناگران را به داخل خود بمکند.

4- لذا اگر قصد شنا دارید؛ در مناطق پاکسازی شده و در حضور نجات غریق به این امر اقدام کنید. و باور کنید که بسیاری از مناطق «شنا ممنوع» با توجه به خطرات ساحل آن ناحیه و متعاقب مرگ و میرهای بسیاری که داشته است به این نام لقب گرفته اند.

5- فراموش نکنید که دریا در عین زیبایی و آرامش، جان انسان های عزیز بسیاری را گرفته است؛ افرادی که هرگز در هنگام ورود به آب، تصورش را هم نمی کردند به چنین مرگ دلخراشی مبتلا شوند.

6- شاید خواندن این نوشته بتواند جان انسان دیگری را نجات دهد. لذا آن را برای دوستانتان ایمیل کنید یا پرینت آن را بین دوستانتان پخش کرده یا در معرض دید آنها قرار دهید.

منبع : mashrooh.com